AVANT-GARDE SANAT

Avant-Garde sanat; kültür, gerçeklik tanımları içindeki kabul edilmiş normları sarsıp sınırlarını değiştirmeyi amaç edinir. Bu normlar sosyal reformdan estetik deneyimlerin değişimine kadar çeşitlilik gösterebilir.Sanat ve siyaset alanında kullanılan avangard terimi, Rönasans'ın askeri teorisinden devşirilmiş bir metafordur.Gerek Fransızcada gerek diğer dillerde kültür, sanat ve politika ile bağlantılı olarak, "yenilikçi" veya "deneysel" işler veya kişiler anlamına da gelen avant-garde moda,mimari,fotoğraf,sinema gibi bir çok dalı yönlendirmiştir.
AVANT-GARDE;FOTOĞRAF/photography
Avant-garde sanatçıları yaratım sürecini orjinal olarak izler. İcat eder. Veya yenisini bulur. Ekollerin kurucu sanatçıları, misal; avangarttır.Fotoğrafçılık 'ta avant-garde bir çizgi de yolunu çizen bir çok sanatçı fotoğraflarını yaratırken yenilikçi ve öncü olmayı hedeflemiştir.Bu çizgide sanatını yönlendirmiş Patrick Demarchelier,Solve Sundsbo,Tim Walker,Anka Zhuravleva,Miles Aldridge bunlardan yalnızca birkaçıdır.








                                                                    
                                            AVANT-GARDE; TİYATRO/theatre                 
Avantgarde'ın tarihi aynı zamanda yirminci yüzyılın da tarihidir. Avantgarde sanatı tanımlama çabası içindeki iki önemli sanat kuramcısının, Peter Bürger ve Cristopher Inns'in yapıtlarını incelediğinizde birbiriyle uzlaşmayan iki farklı paradigma ile karşı kaşıya kalırsınız.Her iki kuramcı da aynı konuyu farklı kriterler içerisinde ele alarak farklı patikalardan ilerlemeyi tercih ederler.Zamanla bu aydınlar içerisinde iki farklı avangardizm ve bunların öncülüğünü yapan iki farklı aydın prototipi belirginleşti: Birincisi sanatsal faaliyeti hayatı anlamak ve onu değiştirmek misyonuyla birlikte tanımlayan politik bir tiyatronun peşinde koşan Brecht; ikincisi ise hayatı anlatmayan, hayatın kendisi olan bir sanatsal pratik, diğer bir deyişle modern bir ritüeller bütünü olacak kutsal bir tiyatronun izciliğini yapan Artaud.Brecht'e göre modern insan mutsuzdu çünkü içinde yaşadığı dünyanın kurallarını bilmiyordu ve kendi gerçek seçimlerini yapabilmesi için "bilmeye" ihtiyacı vardı; Artaud'ya göre ise modern insan mutsuzdu çünkü kendi eliyle yarattığı aşırı maddiyatçı bir dünyanın tutsağı olmuş, ruhsal dünyasını aşırı derecede ihmal etmişti ve mutlu olmak için kendi "maneviyatını yeninden keşfetmesi", böylelikle modern hayatın yarattığı bölünmeden kurtulması gerekiyordu. 20. yüzyılın ilk yarısının aşırı politize olmuş sanatsal ortamında birincisi baskın geldi ve ikinci eğilim daha sonra yeniden ortaya çıkmak üzere bastırılmış olarak kaldı -Brecht yirminci yüzyılın en önemli sanatçılarından birisine dönüşürken, Artaud'nun projesinde başarısız olması ve hayatının son yıllarını bir akıl hastanesinde geçirmek zorunda kalması bunun en iyi göstergesidir.
Alfred Jarry (1873 Laval- 1907 Paris) Fransız oyun yazarı, romancı, şair, avangard, gerçek üstücü ve saçma tiyatrosunun kurucusudur. 1896 yılında sahnelenen ''Kral Übü''‘oyunu burjuva seyirciyi’ isyan ettirmiş, onun ‘bilindik tiyatro kalıplarını’ yıkmış, Paris tiyatrosunda bir ‘şok etkisi’ yaratmıştı. Kral Übü bir ‘skandaldı’; perde açılır açılmaz ‘Merdre!’ (‘Bok!’) diye bağıran Fransız oyuncu Firmin Gémier, burjuva seyircinin muhafazakâr tiyatro algısını yerle bir etmişti. Bunu kaldıramayan halksa salonu birbirine katmış, seyirci, oyuncuların büyük çabasıyla ancak dakikalar (kimi anlatımlara göre saatler) sonra sakinleşebilmişti.Tabii böylesi bir olay ‘avangard tiyatronun resmi tarihi’ için çok uygundu. 20. yüzyıl boyunca bütün iddiası burjuva seyirciyi sarsmak, şok etmek, rahatsız etmek olan bir sanatsal projeye bundan daha güzel bir başlangıç tasarlanamazdı da. Kral Übü efsanesi avangard tiyatronun tüm anlatımlarında başköşedeydi.
AVANT-GARDE;MODA/fashion
Avant-garde 'ın modaya yansımasında modacıların kendilerini cesur ve bireysel olarak görmelerinin etkisi vardır.Ünlü modacıların ilginç ve ilham verici avant-garde defilelerini de izlemek bir o kadar keyifli olurken bunu en iy yansıtan isimlerden Jean Paul Gaultier,Alexander Mcqueen,Christian Dior,Katsuya Kamo (Hair Stylist),İndira Schauwecker (Hair Stylist) efsane kreasyonlarıyla herkesi kendilerine hayran bırakıyor.En son olarak The Hunger Games Catching Fire Filminde karşımıza çıkan Alexander Mcqueen kostümlerini filmde effie trinket'ı canlandıran Elizabeth Banks sergiliyor.












                                                        AVANT-GARDE;SİNEMA/cinema

Avant-garde sinemanın irdeleme zamanı 1995 ve sonrasıdır.2 dünya savaşı arasında kalan dönemde Avrupa sinemasında etkili olan bir akımdır.Tam bir tanımı olmayan, sınırları zorlayan, senaryo ya da hikayeden daha çok güzelliğin estetiğin öne çıkarılmaya çalışıldığı sinema türü. Türün öncüleri olarak jonas mekas, stan brakhage, larry jordan, robert breer gibi isimler sayılabilir.Bu uçuk kaçık adamlara göre bir film saf, katışıksız, salt olmalı; insanda daha önce hissetmediği duygular uyandırmalıdır. sinema artık somut gerçeklerin yeniden üretildiği bir alan olmaktan çıkıp soyut, bol çağrışımlı bir dünyanın bekçisi olmuştur. . Fransız Empresyonizmi(Fransız İzlenimciliği), Cinema Pur, Sürrealist Film, Sovyet Devrim Sineması ve Alman Empresyonizmi bu dönemde ortaya çıkmıştır.



                                              AVANT-GARDE;MİMARİ/architecture             

Dünya savaşı sonrası dönem koşulları gözden geçirilirse; avantgarde akımın etkileri öncelikli Sovyet Sosyalist bloğu ülkelerinde görülmüştür. 1922-1932 yılları arasında yeni hedefler saptamış bir grup mimar tarafından “Sovyet Avantgarde Mimarisi” adı altında 20.yy'ın en radikal binalarından birkaçı ortaya çıkmıştır.Mimarlık, hayattan beslenen bir disiplin. “İnsan”dan,”insanın yarattığı şey” lerden soyutlanamaz; çünkü eninde sonunda “İnsan elinden çıkar”. Bütün sosyal-kültürel değişim ve dönüşümlerden etkilenir ve mimarlık da zamanla dönüşür. Diğer bir deyişle, avant-garde  olarak adlandırılan yüksek sanat ve alçak/popüler sanat akımları, mimarlık dünyasında yeni yorumlar ve yaklaşımlar açısından etkili olmuştur. Akımlar, içinde oluştukları mekandan soyutlanamazlar, mekan da mimariden...Frank Gehry de avant-garde mimarinin önemli temsilcilerindendir. O da geometriye farklı  bir bakış açısı getirerek, sıradan olmayanın peşinden gitmiştir. Prag’da bulunan meşhur “Dancing House”, bu akımın en önemli örneklerindendir.    



AVANT -GARDE; MÜZİK/music
Tarihsel olarak, müzikologlar öncelikle 1945 sonrası  Anton Webern in ölümüyle veya 1945 yılında Wagner ile başladığını söylüyorlar.Bugün terim  deneysel bir müzik türüne dahil olsa da modernist müzik akımı da denilebilir.Avant-garde müziğin amacı, zorunlu, siyasi, sosyal ve kültürel eleştiri olduğundan  Richard Strauss , Arnold Schoenberg , Anton Webern , George Antheil , ve Igor Stravinsky gibi besteciler erken eserlerinde avant-gardists olmuş sayılırlar.


RİCHARD WAGNER



















0 yorum:

Yorum Gönder